Samenvatting

Cliënt E Busken wordt, na een val, waarbij alcohol in het spel is, gedwongen opgenomen in een verzorgingshuis. Op de dag dat hij werd opgenomen, is hij geweldig uit zijn dak gegaan met schreeuwen en tieren. Daarna heeft hij, uit protest, zich voorgenomen te doen alsof hij doofstom is. Hij 'hoort niets', zwijgt en observeert. Hij doet verslag van wat hij allemaal op een dag meemaakt. In het boek worden deze observaties beschreven:

- Hij richt zich op de mooie verpleegster Moniek, die lelijke ‘genderneutrale’ kleren draagt, kleine borstjes en een harde stem heeft. Zij zou dus ook een man kunnen zijn. In de loop van de roman komen er wel wat seksuele gevoelens voor haar bij hem los. Hij ziet haar namelijk als zijn Beatrice, de geliefde van de Renaissancedichter Dante. 

- Af en toe komen er herinneringen aan zijn moeder boven, die zijn niet erg positief, hij had eigenlijk niet geboren mogen worden en daarnaast zou hij eigenlijk een meisje moeten zijn; (‘met een gleuf van onderen’) Zijn moeder vond hem een nietsnut. Ze deed hem op een kostschool.

- Busken schept nogal eens op over het leven dat hij heeft geleefd, hij noemt een aantal beroepen die hij zou hebben uitgeoefend o.a: hersenchirurg, ‘polair meteoroloog’, ‘paleogeneticus’, robotingenieur, ‘informatietechnologicus’, schrijver. Daarnaast schept hij ook op over de mensen die hij in zijn leven heeft ontmoet, o.a.: ambassadeurs van diverse landen, pauselijke vertegenwoordigers, Koningin Beatrix en prins Claus, Harry Mulisch, de beeldend kunstenaar M.C. Escher.

- Gênant is de situatie waarin Busken die dag wordt ondervraagd door een ‘psychiaterende’ man en de directrice van de instelling Carola die wel eens willen weten wat Busken mankeert.(dement, Alzheimer). Carola heeft door dat hij zijn doofstomheid veinst. Ook willen ze beiden weten wie zijn geld en bezittingen beheert. Ze praten tegen elkaar alsof Busken helemaal niet in het kantoor aanwezig is. 

- Mensen krijgen bijnamen en bij het verschonen van incontinentie materiaal worden woorden gebruikt als “stinki, stanki”

Met mede cliënten heeft hij nauwelijks contact alleen met Mieneke Kalckbrander die af en toe een sigaretje van hem pikt maar ook lief tegen hem is.

Het verhaal eindigt zoals het begonnen is, Busken wacht op het einde.

 Boekbespreking

De stijl van de verteller is cynisch en hard, met gitzwarte humor. Het ontbreken van een verhaallijn en interpunctie maakte het vermoeiend om te lezen.

 We hebben lang gesproken of het boek fictie of non-fictie is. Kan iemand met dementie (?) nog de omgeving zo waarnemen of beschrijven. Is hij wel dement of heeft hij, na de val, een hersenaandoening of heeft hij psychiatrisch ziektebeeld? Maar dan blijft steeds de vraag of iemand met deze afwijking de omgeving zo kan observeren en/of beschrijven. We kwamen hier niet echt uit. 

 Ondanks dat het boek mooi en knap is geschreven, was het voor de meeste van ons geen prettig boek om te lezen. Enerzijds door hetgeen er beschreven wordt, anderzijds door de lange monologen en gedachtespinsel, die van de hak op de tak springen. 

De eenzaamheid, de woede om niet begrepen te worden, de afhankelijkheid, de bejegening alsof je een kind bent, zijn goed beschreven. We werden verdrietig van dit boek. Het is verschrikkelijk om in zo’n situatie terecht te komen. Staat ons dit ook te wachten? 

De conclusie is dat we het boek niet met plezier (ondanks de prachtige taal) hebben gelezen, maar het toch heel veel stof tot nadenken en discussie oproept. Het is dan fijn dat je dat met de leesclub kunt delen en bediscussiëren. 

 PS De woorden tussen aanhalingstekens zijn de woorden die  E Busken (J. Brouwers) zo gebruikt.